Atopowe zapalenie skóry u dzieci
Powszechna choroba skóry
Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest przewlekłą chorobą skóry dość powszechną wśród dzieci: występuje ona u około 15–20% populacji pediatrycznej w Europie i ma tendencję do ustępowania w okresie dojrzewania [1.1] [2.1]. Przyczyny tej choroby skóry mogą być liczne i różnorodne. Obejmują one czynniki genetyczne i środowiskowe, ale wciąż nie można ich konkretnie określić. Dlatego możemy interweniować, oddziałując wyłącznie na skutki: świąd, suchość skóry, egzemę, zaczerwienienie i łuszczenie się skóry, które można kontrolować za pomocą odpowiednich terapii nawilżających, wspierających regenerację skóry, zmiękczających lub na bazie kortyzonu, opracowanych specjalnie dla wrażliwej skóry dzieci.
Objawy atopowego zapalenia skóry u dzieci są dobrze znane. W pierwszych miesiącach życia niemowląt, u których wystąpiło zapalenie skóry, objawy mają tendencję do pojawiania się na wypukłych obszarach ciała [3.1]: najbardziej znanym przykładem jest twarz, ale podrażnieniu ulegają również łokcie i kolana. W tym okresie przeważa postać pęcherzykowa ze strupem, natomiast po 2. roku życia zapalenie skóry objawia się głównie liszajami i łuszczeniem, zwłaszcza w zgięciach łokci i kolan oraz na nadgarstkach.
Jak sobie z tym radzić
Chociaż jest to schorzenie, które można dobrze kontrolować, radzenie sobie z nim u dzieci nastręcza nieco więcej trudności niż u dorosłych. Młodzi pacjenci często odczuwają niechęć do leczenia i nie potrafią się opanować, gdy pojawia się świąd. Dlatego kontrolowanie choroby może stwarzać pewne problemy dla rodziców, którzy muszą sobie z nią radzić.
Na początku matki i ojcowie dzieci z atopowym zapaleniem skóry mogą być zdezorientowani dawkowaniem i sposobami podawania leku. Rozpoznanie różnych faz choroby i zrozumienie, jakich produktów należy użyć, nie jest łatwe: np. mokre plamy rumieniowe wymagają innego preparatu niż objawy przebiegające z liszajami lub złuszczaniem. Ze względu na nawrotowy przebieg i zróżnicowanie zmian, jakie może powodować atopowe zapalenie skóry, nie zawsze dysponuje się w domu najbardziej odpowiednim preparatem i często istnieje ryzyko zastosowania niewłaściwego leczenia i pielęgnacji.
Dlatego ważne jest, aby maluchy pozostawały pod ścisłą kontrolą dermatologiczną, a gdy tylko pojawią się objawy zapalenia skóry, należy zgłosić się do lekarza.
Oprócz tego problematyczne może być również stosowanie kuracji.
Często zdarza się, że dziecko ma tendencję do energicznego drapania się lub pocierania skórą o pościel, narażając w ten sposób skórę na działanie bakterii, co powoduje nasilenie stanu zapalnego. W najbardziej gwałtownych postaciach świąd może być tak intensywny, że dziecko nie może spać.
Istnieją doskonałe, przeznaczone do stosowania miejscowego preparaty łagodzące objawy ale ich nakładanie nie zawsze jest łatwe dla dziecka. Stosowanie preparatu jest odbierane jako nieprzyjemny moment lub kara. Dzieci reagują na takie próby stanowczym sprzeciwem, zwłaszcza jeśli trwa to długo i wiąże się z bandażowaniem.
Aby leczenie miejscowe przebiegało spokojniej, można wykorzystać kilka małych sztuczek, które mogą pomóc dziecku stawić czoła sytuacji, przekształcając moment nakładania preparatu w okazję do zabawy i kontaktu między rodzicem i dzieckiem.
Pierwszą przydatną sugestią jest unikanie rozsmarowywania kremu bezpośrednio na skórze dziecka: spróbuj rozetrzeć go w dłoniach i nałożyć, masując, na przykład zaczynając od stóp i lekko je łaskocząc, a następnie powoli przechodząc do twarzy, której dotykania większość dzieci nie lubi.
Cięższe przypadki i marsz alergiczny
Z drugiej strony zdarzają się poważniejsze przypadki, w których oprócz zmian skórnych typowych dla atopowego zapalenia skóry występują inne objawy narządowe oraz związane z astmą oskrzelową, nieżytem nosa, zapaleniem spojówek i utratą masy ciała (tzw. marsz alergiczny). Aby poradzić sobie z bardziej agresywnymi postaciami choroby, należy przyjąć podejście interdyscyplinarne, angażujące kilku specjalistów: dermatologa, pediatrę, alergologa i gastroenterologa [4.1].
W celu wsparcia rodzin zmagających się z tą chorobą realizowane są programy edukacji terapeutycznej: są to kursy mające na celu zagwarantowanie autonomii dziecka i rodzica w kontrolowaniu zapalenia skóry.
Chociaż nie ma leku prowadzącego do całkowitego wyleczenia, istnieją sposoby, które pomogą utrzymać objawy pod kontrolą. Warto też pamiętać, że schorzenie może zaniknąć po osiągnięciu dojrzałości płciowej [5.1].
CH-20240902-28
BIBLIOGRAFIA
- Prevalence and Comorbidity of Atopic Dermatitis in Children: A Large-Scale Population Study Based on Real-World Data [Journal of Clinical Medicine, 2020], https://doi.org/10.3390%2Fjcm9061632 - 1
- Prevalence of atopic dermatitis in infants during the first six months of life: authors’ observations [Advances in Dermatology and allergology, 2013], https://doi.org/10.5114%2Fpdia.2013.38355 - 1
- https://nationaleczema.org/eczema/children/atopic-dermatitis/ - 1
- https://www.dovepress.com/burden-of-disease-unmet-needs-in-the-diagnosis-and-management-of-atopi-peer-reviewed-fulltext-article-CCID - 1
- https://nationaleczema.org/blog/atopic-dermatitis-persistence/ - 1
